Kroostrijk gezin

Mijn moeder (en ook mijn vader) kwam uit wat je met recht en reden een kroostrijk gezin mag noemen. Tien kinderen, dat is niet min.

Ik wist niet beter of mijn moeder was de oudste in het gezin, maar toen ik laatst het trouwboekje van mijn grootouders nodig had om de nalatenschap van mijn overleden tante te regelen, zag ik dat er elf maanden voordat mijn moeder werd geboren al een jongetje geboren was. Hij stierf een maand voor mijn grootmoeder beviel van mijn moeder.

Zeven jaar later herhaalde dit zich. Toen werd kind no. 7 geboren, een meisje dat vijftien maanden later overleed, drie maanden voor de geboorte van het volgende kind.

Ik vraag mij af hoe de mensen in die tijd zo’n drama verwerkten. Met hun groot gezin – elk jaar een kind erbij – én hun harde werk op de boerderij hadden zij waarschijnlijk weinig of geen tijd om daar lang bij stil te staan. En kindersterfte zal in de jaren ’30 wel vrij ‘normaal’ geweest zijn, maar toch …

Wat ik ook vreemd vind, is dat mijn moeder daar nooit over gesproken heeft. Ze moet haar overleden zusje nog gekend hebben want ze was zelf zes toen dat kindje stierf. Ze heeft later zelf twee kindjes verloren en ook daar werd nauwelijks over gepraat. De tijdsgeest?

En eens te meer realiseer ik mij hoe goed ik het heb. Hoe goed de meesten van ons het hebben. Elk huisje heeft zijn kruisje, maar er is op elk vlak hulp en steun als je daar behoefte aan hebt.

Neen, ik ben blij dat ik niet in die tijd geboren ben.

9 mei 1978 – 50ste huwelijksverjaardag van mijn grootouders langs moeders kant

Auteur: MyriamC

vrouw / moeder / oma / levensgenieter / wereldreiziger / #foreveronvacation Mijn motto: YOLO!

51 gedachten over “Kroostrijk gezin”

  1. Ik vraag het mij ook weleens af, dat is nogal wat, maar zoals je zelf al zegt, hoorde het erbij? Dat was het leven? Je sprak er niet over, het gebeurde gewoon. In het nu, moet alles bespreekbaar zijn, een ommekeer met toen… soms weet ik niet, of dat nu goed is, of dat het toen iets beter was… naast dat je met zoveel kinderen misschien amper de tijd had om de dingen te verwerken?

    Het brengt inderdaad vragen…. zoals zoveel dingen in het toen. maar ook van het nu, ik vind het niet altijd beter in het nu.

    X

    Geliked door 1 persoon

    1. Nee, ik vind ook niet alles beter nu maar ik ben toch blij dat ik in deze tijd leef. Ik moet er toch niet aan denken om ieder jaar een kind te krijgen omdat God vindt dat gemeenschap alleen mag om je voort te planten.

      Geliked door 1 persoon

      1. Dat is ook waar… ik had het eerder en meer om alles maar uit te spreken en dat je naar een therapeut zou moeten bla… dat helpt niet voor iedereen. Voor elk wissewasje is er tegenwoordig wel iets te vinden wat jou zou kunnen helpen aan therapie.

        Geliked door 1 persoon

        1. Nee, therapie is niet voor iedereen. Zolang je dan zelf maar ergens een klankbord hebt. Een partner, of een goede vriend(in) is vaak beter dan een therapeut.

          Geliked door 1 persoon

              1. Of ouderwets op papier, dat deed ik altijd, ouderwets een dagboek bij houden… en later, veel later ritueel verbrand…

                Like

  2. Vroeger was er inderdaad veel kindersterfte, het voelt aan alsof het ‘erbij hoorde’, maar dat moet toch ongelooflijk veel verdriet hebben gegeven, maar verdriet werd niet geuit, toch niet tegenover de buitenwereld. Gewoon doorgaan was de boodschap.
    Heel mooie foto van je grootouders, dat kleed en die boog en de ernst, mooi!

    Geliked door 1 persoon

    1. Eigenlijk hadden ze weinig keuze dan gewoon door te gaan hè. Het werk op de boerderij bleef doorgaan, het huishouden ook en het volgende kind kondigde zich alweer aan.
      Wat een zwaar leven hebben die mensen gehad. De ernstige gezichten op de foto waren ook echt zoals ik ze me herinner.

      Geliked door 1 persoon

        1. Ik weet niet of wij flauwer zijn (voor mezelf weet ik dat wel, ja dus) maar wij hebben gewoon veel meer mogelijkheden dan toen. Er zit ook bijna een eeuw evolutie tussen toen en nu.
          Jaar op jaar een kind, omdat het moest van de heilige kerk. Geen zwangerschapsverlof, hulp in de huishouding, psychologische hulp zoals wij dat nu toch kennen.

          Geliked door 1 persoon

  3. Prachtige foto!
    Mijn moeder komt uit een gezin van vijf meisjes. Het derde kindje was een jongen. Hij stierf toen hij twee maanden was aan een banale verkoudheid die men toen niet kon behandelen. Het slijm zette zich vast en Gustje stikte. Mijn moeder van 97 vertelt nog vaak over het immense verdriet van haar ouders. Als oudste meisje heeft mijn moeder dat goed gezien en beseft. Het kindje mocht niet begraven worden in gewijde grond omdat hij niet was gedoopt. Een graf was er dus ook niet. Het was hard en wreed voor die mensen. Zij hebben erg geleden en afgezien, maar hun verdriet mochten ze niet tonen… Mijn moeder vertelde dat ze haar vader nog ziet stappen al wenend met het kleine doodskistje dat hij zelf timmerde in zijn armen. Hij moest zijn eigen kind gaan begraven op een lapje ongewijde grond op het kerkhof…

    Geliked door 1 persoon

    1. Vreselijke tijden zijn dat toch geweest. En zoals bij jouw moeder, het verdriet was er wel maar je mocht het niet tonen. Flink zijn en doorgaan.
      En niet mogen begraven worden in gewijde grond! God is liefde, heb ik altijd geleerd. Niet echt dus!

      Geliked door 1 persoon

        1. Mijn moeder heeft daar een groot deel van haar leven heel erg onder geleden. De hel, de doodzonde, enz. Die generatie werd op die manier ook dom gehouden.

          Geliked door 1 persoon

          1. Dat heb ik ook bij mijn moeder gezien… Het maakt me kwaad op die kerk. De misbruiken waren erg, maar het psychisch leed en indoctrinatie waaraan ze mensen onderworpen hebben moeten er niet voor onderdoen. Wat hebben ze die generatie aangedaan?

            Geliked door 2 people

      1. Mijn moeder heeft het al zo vaak verteld. We worden er altijd een beetje triest van… Hun enige zoontje… En dan dat niet mogen tonen van hun verdriet… plus dat begraven zonder grafsteen. Die mensen hebben erg afgezien.

        Geliked door 2 people

  4. Uit mijn eigen 2 families ken ik ook 2 tragedies en daar werd wel degelijk over gerouwd maar anders dan nu. Men vond ook veel steun in de kerk/het geloof. Verder was het werk en leven veel tijdrovender waardoor men minder tijd had om met verdriet stil te zitten. Men was altijd bezig met iets te maken of te koken en te breien of weet ik wat. Daardoor ging men verder met leven Nu is er meer stilvallen en beseffen en boeken en films over verliesonderwerpen waardoor de nadruk op de emotie valt. Men blijft langer stilstaan bij het verlies. Ik denk niet dat je in termen van beter of slechter of die dingen moet denken. Ik snap dat het voor jou wel een schok was om dit familieverlies te ontdekken.

    Geliked door 2 people

    1. Het geloof, daar zeg je wat. Mensen haalden meer dan waarschijnlijk daar hun kracht uit. God heeft het zo gewild/beslist. En de tijdsgeest. Wij willen en moeten alles uitpraten en gaat het niet met de eigen partner, dan gaan we in therapie. Ik denk dat er vroeger veel minder gepraat werd.

      Geliked door 2 people

    2. Inderdaad het geloof speelde het een heel grote rol in de aanvaarding en verwerking. Tegenwoordig wordt gezegd dat rouwverwerking heel belangrijk is, toen was daar weinig tijd voor, de vraag blijft wat best is?

      Like

  5. Bij de grootouders van mijn schat hebben die tragedies zich ook voorgedaan. Daar werd wél over gesproken, heel vaak zelfs. Misschien een manier om het gebeuren een plaats te geven…

    Geliked door 1 persoon

    1. Ik herinner me van mijn grootouders vooral dat mijn vava de baas in huis was en mijn moemoe zich maar te schikken had. Niet zeuren en doorgaan, zoiets.

      Geliked door 1 persoon

  6. Mensen moesten sterk en tevreden zijn. Erg eigenlijk. Moeten inderdaad vreselijke tijden geweest zijn. Mijn vader was ook uit een gezin van twaalf, waarvan er uiteindelijk maar 8 de kindertijd overleefd hebben. Mijn grootmoeder was een heel gelovige vrouw. Ik denk dat ze zich erg vadtklampten aan wat de wil van God was en het geloof in het paradijs. Lijden in stilte volgens mij. Brrrr, het geloof diende om mensen bang te maken en vooral niet opstandig te worden bij tegenslapen. En dat hielp bij mijn grootmoeder. Veel keuze was er niet vrees ik.

    Geliked door 1 persoon

  7. Je bent me een heel klein beetje voor, ik ben al een paar dagen aan het broeden over mijn bomma, 11 kinderen en meer dan 1 kind moeten afgeven.
    Die generatie had niet veel tijd om te klagen en rouwde meer binnenskamers denk ik, de realiteit om te werken en al die monden te voeden zal niet simpel geweest zijn!

    Geliked door 1 persoon

  8. Ik ben blij dat ik in deze tijd leef en dat ik hulp kan krijgen als ik het moeilijk heb. En dat er gepraat mag worden over verlies en verdriet.

    Mijn moeder heeft een broertje gehad dat maar zes weken geworden is. Hij had een open ruggetje. Ze heeft daar altijd veel over verteld, maar of haar eigen ouders dat ook deden, weet ik niet. Wel weet ik dat het kindje na de geboorte snel gedoopt moest worden, anders zou hij ook niet in gewijde grond begraven mogen worden.

    Geliked door 1 persoon

    1. Mijn moeder heeft zelf twee kindjes verloren kort na hun geboorte. Die hebben heel snel na de geboorte een nooddoop gehad, voor dezelfde reden.

      Like

  9. Moet er toch niet aan denken dat ik zoiets zou moeten meemaken. Mijn vader was de oudste van 2, heel revolutionair in die tijd (hij is geboren in 1929). Pastoor is ooit aan de deur geweest om te vragen of er niet nog een kindje kwam, mijn oma heeft hem (terecht!) de deur gewezen. Mijn moeder was de oudste van 7. Toen zij werd geboren was mijn oma 34, voor die tijd best oud om eerste keer moeder te worden, nu is dat vrij normaal. Haar jongste kreeg ze toen ze al 47 was …. denk niet dat dat gepland was.

    Geliked door 1 persoon

  10. Dat soort gebeurtenissen hoorde vroeger waarschijnlijk gewoon meer bij het leven dan tegenwoordig. De grote drukke gezinnen hadden misschien ook wel te veel drukte en zorgen aan het hoofd om lang stil te staan bij het verlies van jonge kinderen, of stonden dichter bij de natuur waar dat ook gebeurt.
    Ik wil verwijzend naar het vorige logje je ook nog condoleren met het tragische verlies van je neef, wat is het toch vaak oneerlijk verdeeld in het leven.

    Geliked door 1 persoon

  11. Mooie foto, wat een herinnering. Heb mijn grootouders nooit gekend…
    Kindersterfte was in die tijd iets ‘normaal’. Denk dat er weinig gezinnen waren die geen kinderen verloren. Merk het als ik stamboomonderzoek doe. Maar hoe ze daar mee omgingen dat heb ik mij toch ook al duizend keer afgevraagd. Veel tijd zal er niet geweest zijn om te treuren. Ook als een partner stierf werd hij of zij rap vervangen, het moest wel met al die kinderen.

    Geliked door 1 persoon

  12. In mijn jeugd heb ik ook een reeks sterfgevallen van nichtjes meegemaakt. Bij één gezin zijn alle drie de kinderen overleden. De oudste, een jongen, stierf als baby aan een hartafwijking (blauwe baby, zoals ze dat toen noemden), het oudste meisje raakte door een brand op school waarbij ze ingesloten geraakte, zó getraumatiseerd, dat ze helemaal wegkwijnde. Die twee heb ik eigenlijk nooit gekend. En de jongste, waar ik eigenlijk bijna dagelijks contact mee had, is tijdens een kleine chirurgische ingreep (een paar weken vóór haar huwelijk!) in de narcose gebleven omdat de narcotiseur een dik stuk in zijn kraag had. Twee jaar later ben ik dan op een middag nog naar de fabriek gemoeten waar haar (en mijn) vader werkte, om te gaan zeggen dat haar verloofde op zijn werk verongelukt was. En bij een nicht van mijn vader verongelukten rond dezelfde tijd de oudste dochter en haar verloofde, toen ze haar ouders op het vliegtuig wilden afhalen. Ik was 14-15 en heb toen lang rondgelopen met het gevoel dat ik de volgende zou zijn. En daar kon je met niemand over praten, want dan was je een aansteller.

    Onze jongste zoon verloor zijn jongste dochtertje op 5 maand aan een zware aangeboren afwijking. Later volgden nog 2 miskramen ook. Hij wou/kon er lang niet over praten, tot hij instortte. Van toen af laat hij de gevoelens komen en gaan, zonder opkroppen.

    Geliked door 1 persoon

  14. Bij ons thuis waren ze echt wel van “the stiff upperlip”. Geen of toch weinig emoties, geen geknuffel, niet te hard lachen want dat was ordinair, … En toch moesten ze ook gaan werken voor hun boterham, hoor. Ik denk dat ik door die houding van “wij zijn beter” op slag linkse sympathieën gekregen heb.

    Geliked door 1 persoon

  16. Je brengt hier duidelijk heel wat naar boven met dit te schrijven, Myriam. Ik ben zelfs achter de schermen met mijn broers en zussen ook over onze grootouders bezig. Misschien schrijf ik daar ook nog wel eens iets over.

    Geliked door 1 persoon

  17. Ik was zo verbaasd dat ik dit eigenlijk gewoon niet wist, dat mijn moeder daar nooit over gesproken heeft.

    Like

  19. Mijn moeder verloor een kind tussen mijn oudste zus en de zus erna. Die zou 6 jaar ouder geweest zijn dan ik. Heeft een week geleefd. Mijn moeder praatte er niet over, dat kon ze niet. Ik heb er haar nooit iets weten over vertellen. De naam van mijn ma en het jongetje leken erg op elkaar, waaruit ik dan wel weer iets kon opmaken. En ze heeft een enorme “voorkeur” voor meisjes, maar dat heb ik dan ook wel weer leren plaatsen, toen ik één en ander “ontdekt” had. Ik weet nu in ieder geval wel dat het een enorm trauma geweest is, het overlijden van die baby, en dat het haar getekend heeft.
    Mijn oudste zus is 10 jaar geleden overleden aan kanker. Op haar begrafenis zei ze toen tegen mij en de andere zus: nu gaan jullie wachten, nu is het eerst aan mij. Veel dichter dan dat komt ze niet bij het benoemen van haar pijn.
    (je kan je wel voorstellen hoe verschrikkelijk ik het vond dat ik haar moest vertellen dat ik zelf ook ziek was…)

    Geliked door 1 persoon

  20. De tijden van toen… volgens mij waren de mensen enorm sterk en hadden ze ook de tijd niet om te rouwen of te blijven hangen bij een verlies, wat niet wil zeggen dat het hen geen hartzeer deed, integendeel.
    Wat een knappe foto! Zalig vind ik het, om foto’s te zien van toen 🙂 .

    Geliked door 1 persoon

    1. Waren de mensen vroeger sterker dan nu? Ze moeten toch ook hun emoties gehad hebben. Of zijn wij nu echt te veel ‘watjes’ geworden?

      Like

      1. Ik denk dat het hardere tijden waren, waardoor ze zich ‘harder’ moesten opstellen. Als ik sommige verhalen hoor was er geen tijd om te rouwen… het leven ging gewoon verder. Heel jammer voor de mensen van toen.

        Geliked door 1 persoon

  21. Ik heb zelf ook een kindje verloren. Een voldragen baby die maar 15 dagen oud mocht worden. Ik heb dat nooit gezien als God’s wil. Wat ik wel heb ervaren, daarna, is God’s steun. Dit om ook eens wat goeds over God te zeggen. De kerk is wat mensen van God maken. God ervaren bleek mij plotseling gegeven. Iets waar ik heel dankbaar voor ben, Blijft staan dat ik erg onder de indruk ben van je verhaal Myriam.

    Geliked door 1 persoon

    1. Heel erg dat je je baby verloren hebt. Je zoekt steun in zo’n moeilijke tijd, en als jij steun vindt bij God, dan vind ik dat alleen maar prima. Maar ik persoonlijk heb er niets mee.

      Like

  22. Aan mijn moeder haar kant zijn ze met 7. Maar eigenlijk met 9. De namen van de veel te vroeg gestorven kinderen staan op de grafzerk van mijn grootouders. Ik kreeg er even kippevel van. Dank je wel voor dit logje.

    Geliked door 1 persoon

    1. Wat een fijne gedachte dat de kinderen op die manier nooit vergeten worden. Ik was tamelijk geschokt toen ik de ontdekking deed.

      Like

Reacties zijn gesloten.

%d bloggers liken dit: